“Fayans ne demek?” genelde evinde banyoyu, mutfağı yenilemek isteyenler ile balkon, antre ya da teras zeminlerini değiştirmek isteyenlerin araştırdığı bir cevap olmaktadır. Fayans, çağımızda seramik veya porselen karo olarak ifade edilen; toprağın belirli karışımlar ile hazırlanıp, preslendikten sonra desen verilip pişirilerek hazırlanan yer ve duvar kaplamalarına konulmuş ad olarak tüketicilerin karşısına çıkmaktadır. İçerik olarak karo fayans kil, kaolin, feldspat ve kalker gibi maddelerin farklı oranlarda karıştırılarak çamurun yani fayansın ham maddesinin elde edilmesiyle meydana gelmektedir. Bütün bunların yanından kısaca bir başka fayans tanımı da yapıların iç mekânlarında ıslak zemin ve duvar kaplamasında kullanıldığı şeklinde ifade edilmektedir.
Fayans Çeşitleri Nelerdir?
Fayans adını İtalya’nın seramikleri ile adını duyurmuş kenti olan Faenza’dan almaktadır ve Eski Mısır dönemine ait kalıntılarda fayans buluntularına rastlanmaktadır. Tarihi çok eskilere dayanan fayansın günümüzde çeşitliliği ise göz doldurmaktadır. Fayans çeşitleri incelendiğinde ilk göz çarpanların içeriklerine yani üretim materyallerine göre belirtildiği gözlenmektedir. Fayans modelleri, sıralanmak istenirse şöyle olmaktadır,
- Seramik Fayanslar,
- Porselen Fayans,
- Granit Fayans,
- Cam Fayanslar,
- Traverten Fayanslar,
- Mermer Fayanslar,
- Mozaik Fayanslar,
- Arduvaz Fayanslar,
- Oniks Fayanslar,
- Kuvarsit Fayanslar,
- Terrazo Fayanslar.
Popüler bir zemin kaplama malzemesi olan fayansların çeşitliliklerine yapıları kadar kullanıldığı yerlerde katkıda bulunmaktadır. Örneğin yer fayans modelleri, balkon fayans modelleri, tuvalet fayans döşeme, teras fayans modelleri piyasalarda sıklıkla ve rahat bir şekilde bulunmaktadır. Fayanslar döşenecek mekânların ölçülerine ya da dekorasyon zevkine göre de değişmektedir ve büyük fayans modelleri ile küçük fayans modelleri bu konuda ön plana çıkmaktadır.
Fayans Özellikleri Nelerdir?
Fayanslar estetik çekiciliği, dayanıklılığı ve kolay bakımı sayesinde en ideal döşemeler arasında yer almaktadır. Çevre dostu fayanslar doğal malzemelerle üretildikleri için geri dönüşüm özelliği taşımaktadır. Modern fayans üretim teknolojisi ile evlere, iş yerlerine kısacası kullanıldığı her alana zenginlik katmaktadır. Su direnci yüksek, nem birikimini engelleyen ve suyun absorbe edilmesine karşı bir duruş sergileyen fayanslar, özellikle sıvı teması olan yerlerde kendini göstermektedir. Ayrıca, yangına karşı dayanıklı olması sayesinde yangın esnasında insan sağlığına zararlı dumanlar çıkartmamaktadır. Fayans üzerine konan kızgın ev aletleri ya da eşyaları yüzeyinde erozyon yaratmamaktadır. Fayanslar maliyet açısından da güzleri güldürmektedir ve temizlenmesi, bakımı kolay döşemeler olarak adından söz ettirmektedir.
Fayansın Ham Maddesi Nedir?
Fayans hammaddesi sorgulandığı zaman cevabın toprak olarak birçok bilgide geçtiği gözlenmektedir. Fayans kil, kaolin, feldspat, silis ya da diğer organik hammaddelerden belli ölçülerde hazırlanmış ve çok ince öğütülmüş karışımın granül halinde yüksek basınç kalıpta preslenerek şekillendirilmesi ile elde edilmektedir. Fayanslar istenilen özellikler kazandırılacak şekilde kurutulmakta ve yüksek sıcaklıklarda pişirilmekte, sırlı ya da sırsız olarak piyasalara sürülmektedir.
Fayans Nerede Kullanılır?
Banyo ve mutfak ıslak zemin fayans olarak geçen bu ürünler, teras ve balkon zeminleri ile dış cephe duvarlarında da tercih edilmektedir. Tezgâh arası fayans, beyaz mutfak arası fayans genellikle mutfakta kullanılırken, banyo yer fayansı banyolarda, dış mekân fayans ve dış balkon fayansları da hava ile temas edilen yerlerde kullanıldığı fark edilmektedir. İç mekanlarda yani banyo, mutfak veya antre yer döşemesinde de zemin fayans ve yer fayansı kullanılmaktadır. Duvar fayans özellikle de laboratuar, oto yıkama, oteller, kafeteryalar, restoran ve mezbaha gibi yerlerin duvarları ile müstakil evlerin dış cephelerinde de fayans kullanıldığı bilinmektedir.
Fayans Nerelerde Kullanılmaz?
Toplum içinde genel olarak fayansların kullanım alanları bilinmektedir fakat bunun yanında kullanılmadığı alanlar çoğu kişi tarafından bilinmemektedir. Fayans nerelerde kullanılmaz sorusuna ilk yanıt üzerinde insan yoğunluğu olan mekânların zeminlerinde örneğin AVM, alışveriş merkezi, hastane olarak verilmektedir. Bu bilgiye ek olarak sabit yük olan her türlü yatay zeminlerde fabrika, atölye ve depo gibi; ısı farklılığının olduğu mekanlarda, soğuk hava ile su depolarında kullanılması önerilmemektedir.
Fayans Uygulaması Nasıl Yapılır?
“Fayans yere nasıl döşenir?”, “yere fayans nasıl döşenir?” ya da “fayans uygulaması nasıl yapılır?” soruları adına verilen yanıtların içinde işlemler öncesinde yüzeyde yapılması gerekli olan hazırlıklardan bahsedilmektedir. Bunların başında özellikle banyo ve tuvalet gibi ıslak zeminlerde fayans uygulaması öncesinde zeminlere su yalıtımının yapılması ve zeminlerin hazırlanması şarttır bilgisi verilmektedir. Sonrasında fayans döşenecek zeminin ölçülmesi, zevke uygun fayansın seçilmesi, gerekli olan aletlerin temini yapılmaktadır. Fayans uygulamasında zeminin düzgün olması da önem taşımaktadır. Fayans döşenecek zeminde çukurlar var ise de bunların düzeltilmesi ve iyi bir mala, ideal kıvamlı çimento yardımı ile bu işlemin yapılması önerilmektedir.
Çukurlar düzeltildikten sonra terazi ile son kontrol yapılmakta ve 24 saat beklenmektedir. Böylece şapın kuruması gerçekleşmektedir ve zemin işleme hazır duruma gelmiş olmaktadır. Farklı fayans döşeme modelleri ile dekoratif görüntüler elde etmek adına ön bir araştırma yapılması da sonuçtan artı keyif alınmasını desteklemektedir. Eğer alanda duvarlara da önce fayans uygulaması yapılacaksa işlem duvarlardan başlanmaktadır. Mala ile alınan fayans yapıştırıcısı fayansların arkasına sürülerek uygun yerlere sıra ile fayans uygulaması yapılmakta ve her bir fayans arasında plastik artılar unutulmamaktadır. Bütün fayanslar döşendikten sonra artılar çıkarılır ve derz dolgusu ile fayans araları doldurulur, derz dolgusunun donması sonrasında da işlem tamamlanmaktadır.
Fayans Döşemesi̇ İçin Gerekli Malzemeler Nelerdir?
Fayans döşemesi için gerekli olan aletler mala, harç spatulası ve harç tarağı, “fayans nasıl kesilir?” sorusunun da cevabı olan fayans kesme aleti alınmaktadır. Fayans döşemesi için ayrıca plastik tokmak, fayans yapıştırıcısı, plastik spatula veya sert kauçuk tabanlı derz malası, derz dolgusu ve derz boşluklarının ayarlanmasını sağlamak için de artı şeklinde plastik parçalar alınması da unutulmamaktadır.
Banyo Fayansı ve Mutfak Fayansı Arasındaki Fark
Mutfak fayansları ve banyo fayansları arasında stilleri dışında herhangi bir fark bulunmamaktadır. Banyo zemin ve duvarında tercih edilen seramik karo, mutfak yer fayans modelleri içinde de yer almaktadır. Sadece mutfak tezgah arası için daha küçük cam mozaik, metro fayans, desenli karolar dekoratif amaçlı kullanılmaktadır.
Seramik ve Fayans Farkı
Fayans ve seramik farkı yan yana geldiklerinde dahi hemen fark edilmektedir. Seramikler yapı itibariyle hemzemin hem de duvar kaplamalarında kullanılırken, fayans ise iç mekan olan banyo, mutfak, ofis gibi yerlerde tercih edilmektedir.
Fayans Sağlıklı mıdır?
İster fayans seramik olsun, ister fayans banyo yer seramiği olsun doğal ürünler oldukları için sağlıklı ürün sınıfına girmektedir.
Fayans Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Seramik fayans alınırken ilk olarak kaliteli ve bilinen markaların ürünleri incelenmektedir. Kalebodur fayans gibi yılların markası olan ve en çok tercih edilen banyo fayansları ürün kullanım garantisi, satış sonrası müşteri hizmetleri ve geniş ürün satış ağı vermektedir. Fayansların döşenmesi öncesi ve sonrası zahmetli ve süreçli işlemle olduğu için iyi ürün seçimi önemli bir faktör olarak ön plana çıkmaktadır. Ayrıca fayans alırken kapsamlı bir pazar araştırması yapmak, fayans uygulamasının yapılacağı alanlara göre tercihlerde bulunmak ve güvenilir markaların kampanyalarını da takip etmek gerekmektedir.